Ekran Kartı Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

DOĞA

Öncelikle satın alacağınız ürün ne olursa olsun, üretiminde insana, doğaya ve çevreye  en az zarar verilmiş olan bir ürünü almanız önemlidir. Biz bunu denetler ve talep edersek firmalar da buna mecbur kalacaklardır. En önemli konu budur. Birinci Öncelik : Zarar Vermemektir.

Bir elektronik veya beyaz eşyadan ikinci en büyük beklentimiz : Sağlam olması yani Bozulmamasıdır. 

İPUCU

Soldan 2.rakama bakılır. "0" çok kötü "9" çok iyidir. Mesela 4800  üst seviye 9100 alt seviye bir ekran kartıdır. Geforce 6800GT Geforce 7300'den kötüdür diyemeyiz.Fakat aynı seri içinde yani mesela 6800, 6800GT'den kötüdür veya 6200, 6100'den iyidir diyebiliriz... { Soldan ikinci hane aile içi kıyaslamalarda önemli }

İpucu : Soldan ikinci rakam size çoğu kez bir fikir verebilir...

1.TEMEL ÖZELLİKLER

Öncelikle şunu belirtmek gerekir: "Benim oyunla işim olmaz ve grafik programı da kullanmıyorum" diyorsanız onboard bir ekran kartı işinizi görür, hiç harici almayın derim...
Ekran kartı almadan önce bazı soruları kendinize sormalısınız :
1 Alacağım ekran kartını ne için kullancağım ?
2 Yapacağım harcama nedir ?
3 Yaptığım harcamanın karşılığında ne bekliyorum ?
Bu soruların yanıtlarını vermeden yazıyı okumaya başlamayın...

Ekran kartı alırken dikkat edilmesi gereken 4 temel özellik var :
1 Grafik İşlemci Hızı ( Çift işlemcililer de var )
2 Bellek hızı
3 Bellek kapasitesi
4 Veriyolu ( Bit olarak )
Bu listeye shader hızları ve belleğin türü de ( DDR3, DDR2 vs ) dahil edilebilir...

Ekran kartının üzerindeki donanım parçaları

Ekran kartındaki grafik işlemcisinin soğutucusu aktif veya pasif soğutucu olabilir. Yukarıdaki şekilde aktif ( dönen pervane ) soğutuculu bir ekran kartı görüyorsunuz. Genel olarak pasif soğutucular daha yavaş, aktif soğutucular ise daha hızlı ekran kartları için kullanılır. Soğutma ne kadar iyi olursa hız da o ölçüde yüksek olabilecektir. Soğutma iyi olmazsa önce yavaşlama sonra takılma ve RESET 'leme ile karşı karşıya kalırız...
Yongalar da önemli.Mesela hd3870'in çekirdek saati de bellek hızı da hd 4870'den daha iyi fakat 3870 çok ısınıyor yongadan dolayı. 4870'te ise bu sorunu çözmüşler başka yonga takarak ve daha hızlı daha az ısınıyor...
Diğerlerinden daha düşük öneme sahip olsa da önemli bir başka nokta üretim teknolojisi. Kartın üretim teknolojisi ( 90 nm, 65 nm, 55 nm ) ne kadar düşükse performansı o kadar yüksek olur. Yani 55nm 90 nm'den daha iyidir. ( Eşit özellik ve şartlarda )

Yukarıdaki 4 temel özellik esastır. Bunun haricinde ayrıntıya girecek olursak eşit özellikteki iki kart arasında seçim yaparken nanoteknoloji yani kartın mikroskobik üretim teknolojisi size kalite hakkında bir fikir verebilir...

Monitörünüzün çözünürlüğü arttıkça boyutu da arttıkça daha kaliteli bir ekran kartına, daha iyi grafik işlemciye, daha yüksek bellek hızı ve kapasitelerine ve daha yüksek veriyoluna ihtiyaç duyacaktır....Gelelim sağlık konusuna, yani göz sağlığı...Ekranın saniyedeki tazelenme sayısı Hz cinsinden ifade edilir. 70 Hz ve üstü gözü daha az yorar. İnternet kafelerde göz sağlığınızı korumak için öncelikle EKRAN AYARLARI'na girip bu hertz değerini maksimum yapmanızda fayda var. ( Eğer oyun oynamayacaksanız tabi ) Unutmayın sağlık herşeyin başıdır. Karpuz alırken de önce sağlığı düşünmelisiniz, ekran kartı alırken de.
Evet 4 temel özelliği yukarıda verdik, şimdi bu donanım özelliklerini tek tek inceleyelim.
Grafik işlemci, grafik bellekten daha önemlidir. Bellek belli bir gigabyte değerini aşınca daha yukarı belleklerde bile artık performans artmıyor. Çünkü işlemci kaldırmıyor. Ne kadar arttırırsan arttır. ( Bellek olayı bir satış stratejisidir, kanmayın ) Yani kısaca : Önce yüksek grafik işlemci, sonra yüksek bellek
Bellek hızı ise 333Mhz'den 1200 Mhz'e kadar değişebiliyor. DDR, DDR2 ,DDR3, DDR4,  GDDR3, GDDR4 , GDDR5 türü ekran kartı bellekleri mevcut. Belleğin gecikme süresi de önemli. Gecikme süresi iki işlem arasındaki bekleme süresi olarak düşünülebilir. Ne kadar az o kadar iyi. Bu bellek hızı kısmı sisteme RAM almaya benziyor. Fakat burda bahsettiğimiz RAM ekran kartının RAM'i yani belleğidir.

Grafik işlemcilerin hızları 200 Mhz ile 1000 Mhz arasında değişiyor. Eğer model numarası kafanızı karıştırıyorsa bu özelliğe bakarak ta alabilirsiniz ekran kartınızı...Grafik işlemciler de overlock¹ yapılabiliyor. Normal işlemcide olduğu gibi...Tabi fazla overlock ekran kartınızı yakmasın dikkat edin...

Veri yolu da önemli : 256 bit veriyolu 128 bitten, 128 bit olanı da haliyle 64 bitten daha iyidir.128 bit ve aşağısına artık para verilmez. ( Eğer oyuncuysanız )

Yonga farkları bazen performansa çok etki ediyor. Nasıl mı? Mesela hd3870 ekran kartının çekirdek saati de bellek hızı da daha iyi hd 4870'ten fakat 3870 çok ısınıyor yongadan dolayı. 4870 ise daha hızlı çalıştırıyor oyunları...Masa başında sayılar değil burda yonga farkı belirliyor performansı...Tabi bu ayrıntı sayılabilir dostlarım. Bence bu kadar ayrıntıya girmemeli...Şimdi yonga mı araştıracağız allasen...Neyse...devam edelim....
RAMDAC parçası eğer CRT² monitör kullanıyorsanız önemlidir. LCD kullanıyorsanız bu paragrafı atlayın. RAMDAC teki DAC = Digital To Analog Converter'ın kısaltılmışıdır. Yani sayısaldan analoga dönüştürücü. Eğer CRT² kullanıyorsanız ve RAMDAC hızınız 75 hz ise görüntü ekranınızda saniyede en fazla 75 kez tazeleniyor demektir. LCD ekranlar analog çalışmadığından ve sayısal veriyi direk ekrana yansıttığından RAMDAC hızı önemli değildir.

2.YAZILIM DESTEĞİ VE ŞİRKETLER

Ati ve NVidia grafik çipset şirketleridir. Bir çok ismi farklı cismi farklı ekran kartı bu iki çipsetten birini kullanır. Yaygın markalar: Zotac, Asus, Palit, HIS, Sapphire...Sapphire ve Zotac markası sıklıkla tavsiye ediliyor.

Ati ekran kartları x1950    x1900    x1800    9200    7500    7200    7000 vs vs diye gidiyor...Nvidia da Geforce 5,6,7 diye gidiyor. ( Geforce 5 yani 5200 5400 diye giden seri Geforce 6 6000 Geforce 7 7200 vs )

Bir de bu kartların uzantıları var GT, XT, XTX gibi, bunlar ne manaya geliyor....İşte buyrun

Yukarıdaki tabloda aşağı doğru gittikçe daha kaliteli daha performanslı ve tabi ki daha pahalı ekran kartlarına ulaşırsınız, yukarı gittikçe ise daha ucuz ekran kartlarına, tabiki burada fiyat performans oranını dikkate almakta fayda var. Benim tercihim oyunu sevdiğimden NVIDIA gt veya ATI pro modelleri benim fiyat performans oranımın optimum olduğu kartlar...Siz kendi optimumunuzu oyunculuk seviyenize göre belirleyin veya grafik programlarını kullanıyor olmanıza göre...
Aynı performansta Nvidia Ati'den daha pahalıdır. Ucuzluk yönünden Ati tercih sebebidir. NVidia'nın avantajı oyun şirketleriyle anlaşması ve oyunları daha kolay açması...Evet grafik çipsetiniz Nvidia ise oyunları açma ihtimaliniz aynı özellikli Ati chipsetliye göre biraz daha fazla...
Şimdi gelelim yazılım desteklerine...Kartları destekledikleri yazılım kütüphanelerine göre sınıflandırmak mümkün. Directx9, Directx 10, Directx 11 vs vs...Directx 10 destekli bir kartla Directx11 desteği gerektiren bir oyunu açamazsınız. ( Çoğu kez ) Yani ekran kartınızın donanım özellikleri itibariyle çok güçlü olması yeni oyunları açacağı anlamına gelmiyor. Bu yüzden yeni nesil ekran kartı almanız gerekibilir. Bu Directx11 örneğinde olduğu gibi...

3.GİRİŞ ÇIKIŞLAR

Ana kartınızda AGP slotu varsa APG ekran kartı PCI-E varsa PCI-E ekran kartı almanız gerekiyor. PCI-E AGP'den daha hızlıdır. Anakartınızın PCI-e 2.0 'ı desteklemesi sizin açınızdan fayda sağlar. Böylelikle PCI-e 2.0 ekran kartı takabilirsiniz. Anakartınıza paralel ekran kartları bağlayabilmeniz için öncelikle ana kartınızın bunu desteklemesi gerekiyor. Bir de anakartınızı SLI destekliyorsa SLI destekli ekran kartı Crossfire destekliyorsa Crossfire destekli paralel ekran kartları kullanmalısınız.NVidia SLI teknolojisini Ati ise Crossfire teknolojisini kullanıyor paralel bağlama için. Süper bir oyuncuysanız 2 tane ekran kartını paralel bağlayabilirsiniz.

Çıkış portları da önemli. Tv-out, Video-in, DVI ve HDMI çıkışları ileride işinize yarayacaktır mutlaka. HDMI çıkış bence artık olmazsa olmaz. DVI sadece görüntü iletimi içindir. HDMI DVI'ın ses eklenmiş hali olarak düşünebilirsiniz. Yani HDMI = DVI + ses

4.UYUM

Alacağınız ekran kartı, anakartınızla işlemcinizle ve güç kaynağınızla uyumlu olmalıdır. ( Yüksek performanslı ekran kartı için en az 500 watt güç gerekebilir ) Ayrıca ekran kartının güç girişleri, güç kaynağından gelen çıkışlarla uyumlu olmalı. ( 6 pin, 8 pin gibi)

5.FİYAT PERFORMANS ORANI

Bu konuya neredeyse her üründe değiniyoruz. Fiyat performans oranı çok önemli. Kartların oyun performanslarını internetten araştırın. ( karşılaştırmalı ) Fiyat - performans oranı en uygun olanını alın...
DİPNOTLAR
¹ Overlock. kısaca işlemcinin üretildiği normal frekanstan daha yüksek bir frekansta çalıştırılmasıdır. Isınma problemlerini de beraberinde getireceğinden, overlok ve soğutma fanı ekleme veya soğutma problemlerini çözme birlikte yapılmalı, anlamıyorsanız bulaşılmamalıdır.
²  CRT : kısaca tüplü monitördür. Eski televizyonlarımız da böyledir.